سکته مغزی چیست؟
زمانی که جریان خون به مغز قطع شود سکته رخ می‌دهد. سلول‌های مغز بدون خون شروع به مردن می‌کنند. که علائم جدی، معلولیت پایدار و حتی مرگ را در پی دارد.
انواع سکته مغزی
1. حمله ایسکمی گذرا
2. سکته مغزی ایسکمی
3. سکته مغزی خونریزی دهنده
طبق برآوردها، ۸۷ درصد از سکته ها از نوع ایسکمی هستند.
حمله ایسمکی گذرا
هرچیزی که به طور موقت جریان خون را مسدود کند موجب TIA می‌شود. علائم لخته خون و TIA برای مدت کوتاهی ادامه دارد. پزشکان حمله ایسکمی گذرا را هشدار یا سکته خفیف می‌نامند.
سکته مغزی ایسکمی
زمانی که لخته خون مانع از رسیدن خون به قسمتی از مغز شود. سکته مغزی ایسمکی اتفاق می‌افتد.اغلب لخته خون در اثر تشکیل رسوب در جداره داخلی رگ شکل می‌گیرد ممکن است قسمتی از رسوبات چربی پاره شود و مانع رسیدن جریان خون به مغز شود.ضربان نامنظم قلب باعث می‌شود لخته خون از یک قسمت دیگر بدن به مغز برود به این سکته ایسمکی آمبولی می‌گویند. ترومبوز همان سکته‌ی ایسکمی است که در اثر تشکیل لخته خون در یکی از رگ‌های مغز رخ می‌دهد.
برخلاف TIA لخته خون ناشی از سکته ایسکمی بدون درمان برطرف نمی‌شود.
خونریزی مغزی
زمانی که یکی از رگ‌های مغز پاره شود و خون به بافت مجاور جاری شود و خونریزی مغزی رخ می‌دهد.
سه نوع خونریزی مغزی داریم:
1. قسمتی از رگ ضعیف شده به سمت بیرون ورم کند و گاهی پاره شود. به این سکته آنوریسم می‌گویند.
2. بدشکلی شریانی وریدی که شامل ناهنجاری عروق می‌شود. اگر این نوع از عروق پاره شوند، خونریزی مغزی رخ می‌دهد.
3. فشار خون بسیار بالا باعث تضعیف رگ‌های ریز مغز و خونریزی مغز می‌شود.
علائم سکته چیست؟
اغلب سکته‌ها علائم یکسان دارند. زیرا همگی روی جریان خون تأثیر می‌گذارند تنها راه تشخیص سکته، مراجعه به پزشک است. پزشک شما برای معاینه مغز عکس برداری تجویز می‌کند. علائم سکته فوراً ناپدید می‌شود و معمولا بین یک تا پنج دقیقه طول میکشد. نباید آن را نادیده گرفت.
برای تشخیص علائم هشداردهنده‌ی سکته اقدامات زیر را انجام دهید:
• زمانی که دستتان را بالا می‌برید یک دست شل می‌شود
• سرعت تکلم دچار اختلال می‌شود
• زمانی که لبخند می‌زنید یک طرف صورت کج می‌شود
• گیجی ناگهانی مثل اختلال در فهم حرف‌های دیگران
• مشکل در راه رفتن، سرگیجه‌ی ناگهانی یا از دست دادن تعادل
• سردرد شدید و ناگهانی که هیچ دلیل موجه دیگری ندارد
• اختلال بینایی در یک یا هردو چشم
در صورت مشاهده علائم فوق با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.
عوارض سکته چیست؟
اصلی‌ترین وظایف زندگی انسان را مغز کنترل می‌کند به همین دلیل سکته فوریت پزشکی است. زیرا می‌تواند پیامدهای مرگبار داشته باشد. پیامدهای سکته عبارتند از :
تغییر در رفتار: سکته می‌تواند تغییر رفتار مانند بی ملاحظگی، اجتناب از معاشرت با دیگران یا اضطراب باشد حتی می‌تواند منجر به افسردگی شود.
مشکل گفتاری: ممکن است برای صحبت کردن با دیگران یا نوشتن و مطالعه دچار مشکل شوید سکته بر روی قسمتی از مغز شما که به تکلم و بلعیدن مرتبط است تأثیر گذاشته است.
بی حسی یا درد: سکته باعث بی حسی یا کاهش حس لامسه در بعضی قسمت‌های بدن می‌شود. گاهی آسیب مغزی روی توانایی حس نیز اثر می گذارد. این مشکل می‌تواند دردناک باشد.
فلجی: بروز سکته در نیمکره‌ی راست روی حرکات سمت چپ بدن تاثیر می‌گذارد و برعکس. ممکن است کسانی که دچار سکته می‌شوند نتوانند از عضلات یک طرف صورت استفاده کنند یا یک دست خود را تکان دهند.
سکته مغزی چگونه درمان می‌شود؟
درمان سکته مغزی به عوامل زیادی بستگی دارد هرچه زودتر به دنبال اقدامات درمانی باشید، احتمال بهبودی بیشتر است.
TIA
داروهای ضد پلاگت و ضد انعقاد خون برای جلوگیری از سکته مغزی در آینده کمک می‌کند. آسپرین و کلوپیدوگرل داروهای ضد پلاگت هستند که احتمال چسبندگی اجزای خون به نام پلاکت را کاهش می‌دهند.
داروهای ضد انعقاد داروهایی هستند که تجمع پروتئین‌های لخته کننده را کاهش می‌دهند. چندین نوع مختلف از این داروها وجود دارد، از جمله وارفارین (کومادین) و دابیگاتران (پراداکسا). پزشک گاهی جراحی به نام آندارترکتومی کاروتید را توصیه می‌کند. این جراحی تجمع پلاک در شریان کاروتید گردن که دلیل اصلی سکته مغزی است را از بین می‌برد.
سکته مغزی ایسکمی
درمان سکته مغزی ایسمکی به سرعت مراجعه مریض به پزشک بستگی دارد. اگر در طی سه ساعت برای درمان این نوع سکته مغزی اقدام کنید، پزشک دارویی به عنوان فعال کننده پلاسمینوژن بافت (tPA) تجویز می‌کند. این دارو با تزریق از مسیر IV باعث انحلال لخته می‌شود. پزشکان می‌توانند با استفاده از روش‌هایی، لخته را حذف کنند یا داروهای حل کننده لخته را به مغز برسانند.
خونریزی مغزی
روش‌ها و درمان خونریزی مغزی شامل تلاش برای توقف خونریزی مغز و کاهش عوارض مربوط به خونریزی است. از جمله اثرات جانبی می‌توان به افزایش فشار داخل جمجمه اشاره کرد. از جمله عمل‌های جراحی می‌توان کلیپ کردن یا کویلینگ را نام برد. این روش‌ها طوری طراحی شده تا از خونریزی بیشتر رگ جلوگیری کند.
ممکن است پزشک برای کاهش فشار داخل جمجمه دارو تجویز کند. همچنین ممکن است به انتقال خون نیاز باشد تا میزان مواد منعقد کننده ی خون افزایش پیدا کند و خونریزی بند بیاید.