اختلالات حرکتی
اختلال حرکتی به مجموعه‌ای از بیماری‌های دستگاه عصبی گفته می‌شود که حرکات غیرطبیعی یا غیرارادی ایجاد می‌شود. اختلالات حرکتی باعث کاهش یا افزایش حرکات می‌شود.
تمام حرکات بدن، از بالا بردن دست تا لبخند زدن، شامل یک تعامل پیچیده بین سیستم عصبی مرکزی(مغز و نخاع) و اعصاب ماهیچه است.
استفاده نادرست و یا آسیب‌ها به این اجزا می‌تواند منجر به اختلال حرکتی شود.
انواع مختلف اختلالات حرکتی
• آسیب به بخش‌هایی از مغز که حرکت داوطلبانه یا ارتباط بین مغز و نخاع را کنترل می‌کند. مانند فلج عضلات، ضعف یا درگیری در حرکات داوطلبانه و رفلکس‌های زیاد
• آسیب به مجموعه از سلول‌های عصبی واقع در پایه مغز، عمق مغز (گانگلیون های بازال) که موجب حرکات ناخواسته یا کاهش حرکات می‌شود. اما ضعف و تغییر رفلکس بوجود نمی‌آورد.
• آسیب به مخچه که باعث از دست دادن هماهنگی می‌شود. گانگلیون‌های بازال کمک می‌کند تا حرکات عضلات را خنثی کند.
سایر بیماری‌های حرکتی از قبیل بیماری پارکینسون، جدی و پیش رونده هستند. پیاده روی، صحبت کردن، حرکت دست‌ها و پاها و حفظ تعادل بدن در هنگام ایستادن اختلال ایجاد می‌کنند.
برای درمان بیماری‌های حرکتی می‌توانید به دکتر محمد رضوانی متخصص مغز و اعصاب در تهران مراجعه کنید.
1. اختلال حرکتی آتاکسی
در این حالت حرکات ظریف نیستند و منفصل یا نامنظم به نظر می‌رسند. بیماران مبتلا ممکن است به دلیل مشکل در راه رفتن، مکرراً دچار سقوط شوند. آتاکسی همچنین می‌تواند چشم‌ها و تکلم فرد را نیز تحت تأثیر قرار دهد. چنانچه یک اختلال متابولیسمی علت زمینه‌ای آتاکسی باشد ممکن است بتوان آن را در افراد مناسب درمان نمود.آتاکسی یک اختلال تحلیل برنده است که مغز، ساقه‌ی مغز و یا نخاع را درگیر می‌کند. این موضوع می‌تواند منجر به کاهش ظرافت، عدم دقت، ناپایداری، عدم تعادل و لرزش و یا عدم وجود هماهنگی در هنگام انجام حرکات ارادی می‌شود.
2. اختلال حرکتی دیستونی
دیس تونی یک اختلال نورولوژیک در ماهیچه‌ها است که مشخصه‌ی آن اسپاسم‌های غیر ارادی عضلانی می‌باشد. دیس تونی در نتیجه‌ی عملکرد غیرطبیعی هسته‌های قاعده‌ای (واقع در عمق مغز) بوجود می‌آید که وظیفه‌ی آن‌ها هماهنگ کردن حرکات می‌باشد. این مناطق مغز، سرعت و نرمی حرکات را کنترل نموده و از حرکات ناخواسته جلوگیری می‌نمایند. دیستونی با انقباض عضلات نا خواسته همراه با تکان و حرکات تکراری است. دیستونی ممکن است بر تمام بدن( دیستونی تعمیم یافته)یا یک قسمت از بدن (دیستونی کانونی) تأثیر بگذارد.
3.اختلال حرکتی کورا
این بیمار با حرکات تکراری، کوتاه، نامنظم، تا حدودی سریع و غیردائمی، معمولا در صورت، دهان، بالا تنه و اندام‌ها مشخص می‌شود.
4. لرزش حرکتی
این نوع لرزش نه در اثر یک بیماری زمینه‌ای نظیر پارکینسون بلکه در اثر وجود ناهنجاری در نواحی‌ای از مغز که مسئول کنترل حرکت هستند بوجود می‌آید. حدود ۵۰ درصد از بیماران دارای سابقه‌ی خانوادگی هستند. این وضعیت معمولا منجر به بروز عوارض جدی نمی‌شود اما قطعا می‌تواند با فعالیت‌های روزانه تداخل پیدا کرده و منجر به استرس فرد شود. لرزش غیر کنترل شده است که معمولا یک یا دو دست یا بازو را درگیر کرده و در حین انجام حرکات پایه تشدید می‌شود. این نوع لرزش حدود ۵ میلیون آمریکایی را درگیر خود کرده است. طبق اطلاعات کتابخانه‌ی ملی پزشکی، لرزش حرکتی اغلب در افراد بالای ۶۵ سال دیده می‌شود.
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون یک اختلال پیشرونده است که در اثر تحلیل سلول‌های عصبی بخشی از مغز موسوم به ماده‌ی سیاه که مسئول حرکت است ایجاد می‌شود.
از بین رفتن و یا اختلال در فعالیت این سلول‌های عصبی منجر به از دست دادن توان تولید یک ماده‌ی شیمیایی مهم به نام دوپامین می‌شود.
بیماری پارکینسون منجر به ایجاد بسیاری از علائم می‌شود که عبارتند از لرزش، سفتی عضلات و اندام‌ها، از بین رفتن تدریجی حرکات غیر ارادی که اغلب منجر به کاهش مهارت‌های ذهنی و افزایش زمان واکنش دهی می‌شود، تغییرات صدا یا کاهش حالات چهره، از دست دادن تدریجی حرکات خود به خودی که منجر به از بین رفتن توان پلک زدن می‌شود، کاهش فرکانس بلع، آبریزش دهان، قامت خمیده، خم شدن ساعد‌ها، زانوها و لگن، عدم تعادل و افسردگی یا زوال عقل.
بنیاد بیماری پارکینسون در آمریکا تخمین می‌زند که هر سال ۶۰۰۰۰ مورد جدید پارکینسون شناسایی می‌شوند که به آمار ۱۰ میلیونی بیماران قبلی موجود در سراسر جهان اضافه می‌شوند. اگر چه خطر ابتلا به پارکینسون با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد با این حال ۴ درصد از افراد مبتلا در سنین کمتر از ۵۰ سالگی تشخیص داده می‌شوند.
بسیاری از بیماران مبتلا به پارکینسون با داروهای کاهش دهنده‌ی علائم درمان می‌شوند. برخی از داروهای شایع مورد استفاده عبارتند از:
پیش‌ساز‌های دوپامین، آگونیست‌های دوپامین و آنتی کولینرژیک‌ها.
جراحی زمانی انجام می‌شود که عدم اثر بخشی داروها ثابت شده باشد. تحریک عمقی مغز (DBS) در گلوبوس پالیدوس یا هسته ی ساب(زیر) تالاموسی می‌تواند در درمان همه‌ی عوارض حرکتی پارکینسون موثر واقع شود و برخی مواقع نیز منجر به کاهش چشمگیر دوز داروهای مورد استفاده می‌شود. تالاموتومی نیز می‌تواند با بر جای گذاشتن یک ضایعه‌ی کوچک در یک هسته‌ی اختصاصی تالاموس به توقف لرزش کمک کند.