تأثیر خواب بر مغز
داشتن خواب با‌کیفیت و کافی در زمان مناسب، به اندازه آب و غذا برای ادامه زندگی حیاتی است. بدون داشتن خواب، نمی‌توانید مسیرهای مغز خود را شکل داده یا حفظ کنید. وجود این مسیرهای مغزی به شما امکان می‌دهد اطلاعات جدید را وارد مغز کنید، به سرعت تمرکز کنید و به سرعت واکنش نشان دهید. خواب برای تعدادی از عملکردهای مغز اهمیت دارد، از جمله این که چگونه سلولهای عصبی (نورون‌ها) با هم ارتباط برقرار می‌کنند. در حقیقت، مغز و بدن، حتی در هنگام خواب هم به طور قابل‌ملاحظه‌ای فعال هستند. یافته‌های اخیر نشان می‌دهد که خوابیدن نقش خانه‌داری را ایفا می‌کند که مغز را از سموم پاک می‌کند و فرد را برای موقع بیداری اماده می‌کند. همه‌ی افراد به خواب نیاز دارند، اما هدف بیولوژیکیای موضوع، یک راز باقی مانده است. خواب تقریبا تمام بافت‌ها و سیستم‌های بدن از مغز، قلب و ریه‌ها تا متابولیسم، عملکرد سیستم ایمنی، حالت روحی و مقاومت در برابر بیماری تحت تاثیر قرار می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که کمبود خواب مزمن، یا خواب با کیفیت ضعیف، خطر اختلالات شامل فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، افسردگی و چاقی را افزایش می‌دهد. خواب یک فرآیند پیچیده و پویا است که بر چگونگی عملکرد بدن تاثیر می‌گذرد و دانشمندان در حال درک این عملکردها هستند.
تاثیر خواب بر مغز تثبیت کردن اطلاعات در حافظه
مغز در طول روز ارتباطات زیادی ایجاد می‌کند اما همه آن‌ها ارزش ماندگار شدن در مغز را ندارند. بنابراین خواب زمان خوبی است تا مغز ارتباطاتی را که به آن‌ها نیاز دارد را مشخص کند. بیشتر مردم احتمالا این پدیده را مشاهده کرده‌اند که در آن، خواب به ما کمک می‌کند چیزهایی را که در طول روز یاد گرفته‌ایم به یاد بیاوریم و مطالعات هم این صحت موضوع را تایید کرده‌اند. در یک مطالعه، شرکت کنندگان باید یک روند حرکتی را یاد می‌گرفتند . زمانی که بین یادگیری مهارت و استفاده دوباره از آن، یک خواب شبانه فاصله افتاد، شرکت‌کنندگان عملکرد بهتری را نسبت به افرادی که نخوابیده بودند و یک روز عادی را سپری کرده بودند، به ثبت رساندند. نظریه‌ای که اینجا مطرح می‌شود، این است که مغز، اطلاعاتی که نیاز دارد را تثبیت می‌کند و مابقی اطلاعات را هرس می‌کند و دور می‌ریزد. چیزی که باید از بدانیم این است که خواب خاطرات تلخ فرد را به او یادآوری می‌کند که این موضوع احتمالا به افسردگی برمیگردد. یک مطالعه بسیار جدید نشان داد که وقتی خاطرات عاطفی منفی در طول خواب تثبیت می‌شوند، احتمال سرکوب شدن آن‌ها کم‌تر است و این به این معنی است که خاطرات بد علاوه بر خاطرات خوب به احتمال زیاد در مغز باقی می‌مانند و احتمال کمتری وجود دارد که فراموش شوند.
دانشمندان فناوری های جدید معتقدند تحريك مغناطيسي میتواند فركانس‌های اسپيندل را شبيه‌سازی كنند و منجر به تحريك دندريت‌های غير فعال شوند. اين راهكار میتواند در افزايش عملكرد شناختی در بيماری‌هايی نظير آلزايمر موثر باشد.
سيستم پاك سازی مغز كه مهم‌ترين وظيفه آن خارج كردن مواد زائد از اين بافت حياتی است، در زمان خواب بيشترين ميزان فعاليت را دارد. بخش اعظم دفع مواد زائد از بدن توسط سيستم لنفاوی انجام می‌شود. اين سيستم، مولكول‌ها و پاتوژنهای معيوب را از بافت‌ها به جريان خون منتقل می‌كند تا از طريق خون به مجراهای ديگر بدن برسند و پس از تغييراتی از آن‌جا خارج شوند؛ اما پاك سازی بافت بسيار حساس مغز توسط يك سيستم مستقل انجام می‌شود. مغز بر خلاف ساير اندام‌ها از سيستم لنفاوی برای اين منظور بهره نمی‌برد. سيستم پاك سازی مغز متشكل از نوعی سلول موسوم به گليال است كه عملكرد اصلی آن ثابت كردن نورون‌ها در محل مقتضي است. در اين سيستم مايع خاصی بين رگ‌های مغزی و سلولهای گليال جريان دارد كه تركيبات پروتئينی مضر را از بافت مغز جدا می‌كند. محققان معتقدند هنگام خواب، سلولهای گليال از رگ‌های مغز جدا می‌شوند و فضای بيشتري را برای عبور اين مايع فراهم می‌كنند.
پس از خواب كامل، عملكرد سيستم پاكسازي تا 60 درصد افزايش میيابد. علاوه بر مغز، عملكرد قلب و ساير ارگان‌ها نيز به خواب وابسته است. خواب تنها زمانی است كه بدن فرصت ترميم پيدا می‌كند. سيستم ايمني با خواب كافی تقويت می‌شود.
سخن آخر در مورد اهمیت خواب کافی
دانشمندان همچنان در حال مطالعه در مورد عملکرد خواب و تنظیم آن و تاثیر خواب بر مغز هستند. تمرکز اصلی بر تحقیقات درک ریسک‌های درگیر شدن به خواب مزمن و ارتباط بین خواب و بیماری است. افرادی که به طور مزمن دچار کمبود خواب هستند، نسبت به کسانی که خواب کافی دارند اضافه‌وزن دارند و به بیماری‌های قلبی عروقی، عفونت و برخی از سرطان دچار هستند. اختلالات خواب بین افراد با اختلالات عصبی مربوط به سن مانند بیماری آلزایمر و بیماری پارکینسون رایج است. بسیاری از اسرار در مورد ارتباط بین خواب و مشکلات سلامتی همچنان ناشناخته هستند. آیا کمبود خواب منجر به اختلالات خاصی می‌شود و یا بیماری‌های خاص باعث کمبود خواب می‌شود؟ اینها و بسیاری از سوالات دیگر در مورد خواب، سوالاتی هستند که بشر همچنان در تلاش برای پیدا کردن پاسخی برای آن‌هاست.