بررسی اجمالی
تومور مغزی توده یا رشد سلول‌های غیر طبیعی در مغز شما است.انواع مختلفی از تومورهای مغزی وجود دارد. برخی از تومورهای مغزی غیر سرطانی (خوش خیم) و برخی تومورهای مغزی سرطانی (بدخیم) هستند. تومورهای مغزی می‌توانند در مغز شما شروع شوند (تومورهای اولیه مغزی)، یا سرطان می‌تواند در سایر قسمت‌های بدن شما شروع شده و به عنوان تومورهای ثانویه (متاستاتیک) مغز به مغز شما سرایت کند.سرعت رشد تومور مغزی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. میزان رشد و همچنین محل تومور مغزی تعیین می‌کند که چگونه بر عملکرد سیستم عصبی شما تأثیر می‌گذارد.
گزینه‌های درمان تومور مغزی بستگی به نوع تومور مغزی شما و همچنین اندازه و محل آن دارد.
علائم و نشانه‌های تومور مغزی بسیار متفاوت است و به اندازه، محل و میزان رشد تومور مغزی بستگی دارد. بیش از 90 درصد افرادی که سردرد دارند تومور مغزی ندارند؛ پس این چند مورد را به عنوان علائم خطر سردرد به ذهن بسپارید:
علائم و نشانه‌های کلی از تومورهای مغزی شامل موارد زیر می‌باشد:
شروع جدید یا تغییر در الگوی سردرد
سردردهایی که به تدریج بیشتر و شدیدتر می‌شوند
تهوع یا استفراغ بدون دلیل
مشکلات بینایی، مانند تاری دید، دوبینی یا از دست دادن بینایی محیطی
از دست دادن تدریجی حس یا حرکت در بازو یا پا
مشکل در تعادل
مشکلات گفتاری
احساس خستگی بسیار
سردرگمی در امور روزمره
مشکل در تصمیم گیری
ناتوانی در پیروی از دستورات ساده
شخصیت یا رفتار تغییر می‌کند
تشنج، به ویژه در افرادی که سابقه تشنج ندارند
مهم‌ترین دلیل بروز شایع‌ترین تومورهای مغزی چیزیست که در اختیار کسی نیست؛ ژنتیک! سابقه تومور مغزی در خانواده، سابقه هر نوع سرطان در نقاط دیگر بدن در فرد، تشنج، هر نوع خواب آلودگی یا کاهش سطح هوشیاری، تغییرات تدریجی در عملکرد مغزی که ممکن است طی چند هفته یا چند ماه به تدریج بدتر و بدتر شود اما در این میان بد نیست چند علامت شایع بیماران که معمولا نشانه خطر نیستند اما باعث نگرانی می‌شوند نیز بیان شود: شروع ناگهانی سردرد به دنبال فشار عصبی؛ ایجاد و تشدید سردرد از حدود ظهر تا شب؛ تهوع و استفراغ همراه با درد شکم، تاری دید و سردرد به دنبال فشار کاری یا مطالعه طولانی، گزگز و بی حسی دست‌ها و دهان خصوصا به دنبال استرس، فراموشی گه‌گاه خصوصا همراه با خستگی یا استرس و ایجاد ناگهانی سرگیجه و تهوع بصورت گردش اتاق دور سر.
زمان مراجعه به پزشک
در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های مداوم که به شما مربوط می‌شود، با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید. پیشنهاد ما به شما دکتر رضوانی متخصص مغز و اعصاب در تهران است.
علل
تومورهای مغزی که در مغز شروع می‌شوند
تومورهای اولیه مغزی از خود مغز یا بافت‌های نزدیک به آن سرچشمه می‌گیرند، مانند غشاهای پوشاننده مغز (مننژها)، اعصاب جمجمه، غده هیپوفیز یا غده پینه آل.
تومورهای مغزی اولیه زمانی شروع می‌شوند که سلول‌های طبیعی تغییراتی (جهش) در DNA خود ایجاد می‌کنند. DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری انجام دهد. جهش‌ها به سلول‌ها می‌گویند که به سرعت رشد کرده و تقسیم می‌شوند و هنگامی که سلول‌های سالم می‌میرند به زندگی خود ادامه می‌دهند. نتیجه یک توده از سلول‌های غیر طبیعی است که تومور را تشکیل می‌دهد. در بزرگسالان، تومورهای اولیه مغزی بسیار کم‌تر از تومورهای ثانویه مغزی هستند، که در آن‌ها سرطان از جای دیگری شروع شده و به مغز سرایت می‌کند. انواع مختلفی از تومورهای اولیه مغزی وجود دارد. هر کدام نام خود را از نوع سلول‌های درگیر گرفته‌اند. نمونه‌ها عبارتند از:
گلیوما. این تومورها از مغز یا نخاع شروع می‌شوند و شامل آستروسیتومها، اپاندیموما، گلیوبلاستوما، الیگواستروسیتوما و الیگودندروگلیوما هستند.
مننژیوم‌ها مننژیوما توموری است که از غشاهای اطراف مغز و نخاع (مننژها) بوجود می‌آید. بیشتر مننژیوم‌ها غیرسرطانی هستند.
نوروم آکوستیک (شوانوما). این‌ها تومورهای خوش خیمی هستند که روی اعصاب کنترل کننده تعادل و شنوایی منتهی به گوش داخلی به مغز ایجاد می‌شوند.
آدنوم هیپوفیز این‌ها تومورهایی هستند که در غده هیپوفیز در قاعده مغز ایجاد می‌شوند. این تومورها می‌توانند بر هورمون‌های هیپوفیز تأثیر بگذارند و در سراسر بدن تأثیر بگذارند.
مدولوبلاستوما این تومورهای سرطانی مغزی بیشتر در کودکان شایع هستند، اگرچه در هر سنی ممکن است رخ دهند. مدولوبلاستوما در قسمت پایین پشت مغز شروع می‌شود و تمایل به انتشار از طریق مایع نخاعی دارد.
تومورهای سلول زایا تومورهای سلول‌های زایا ممکن است در دوران کودکی ایجاد شوند که در آن بیضه‌ها یا تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند. اما گاهی اوقات تومورهای سلول‌های زایا بر سایر قسمت‌های بدن مانند مغز تأثیر می‌گذارند.
کرانیوفارنژیوم این تومورهای نادر از نزدیک غده هیپوفیز مغز شروع می‌شوند که هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که بسیاری از عملکردهای بدن را کنترل می‌کنند. با افزایش تدریجی کرانیو فارنژیوما، غده هیپوفیز و دیگر ساختارهای نزدیک مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سرطانی که از جای دیگری شروع شده و به مغز سرایت می‌کند
تومورهای ثانویه (متاستاتیک) مغزی تومورهایی هستند که در نتیجه سرطانی ایجاد می‌شوند که در نقاط دیگر بدن شما شروع شده و سپس به مغز شما گسترش می‌یابد (متاستاز می‌دهد).
تومورهای ثانویه مغزی اغلب در افرادی که سابقه سرطان دارند رخ می دهد. به ندرت، تومور متاستاتیک مغز ممکن است اولین علامت سرطان باشد که در نقاط دیگر بدن شما شروع شده است.
در بزرگسالان، تومورهای ثانویه مغزی به مراتب بیشتر از تومورهای اولیه مغزی هستند.
انواع متداول سرطان
سرطان پستان
سرطان روده بزرگ
سرطان کلیه
سرطان ریه
ملانوم
عوامل خطر
در اکثر افراد مبتلا به تومورهای اولیه مغزی، علت تومور مشخص نیست. اما پزشکان عواملی را شناسایی کرده‌اند که ممکن است خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش دهد.
عوامل خطر عبارتند از:
قرار گرفتن در معرض تابش: افرادی که در معرض نوعی تشعشع به نام پرتوهای یونیزان قرار گرفته‌اند، خطر ابتلا به تومور مغزی را افزایش می‌دهند. نمونه‌هایی از پرتوهای یونیزان کننده شامل پرتودرمانی است که برای درمان سرطان و قرار گرفتن در معرض تابش ناشی از بمب‌های اتمی استفاده می‌شود.
سابقه خانوادگی تومورهای مغزی: بخش کوچکی از تومورهای مغزی در افرادی با سابقه خانوادگی تومور مغزی یا سابقه خانوادگی سندرم‌های ژنتیکی ایجاد می‌شود که خطر تومورهای مغزی را افزایش می‌دهد.
درمان تومور مغزی
جراحی: یک تومور مغزی به اندازه و مکان تومور بستگی دارد اگر تومور مغزی در جایی باشد که بتوان عمل کرد پزشک تلاش خود را می‌کند تا تومور را از بین ببرد. گاهی اوقات تومورها کوچک و ساده هستند تا از بافت مغزی اطراف جدا شوند، که عمل جراحی کامل را ممکن می‌سازد. همچنین تومورهایی هستند که در نزدیکی مناطق حساس مغز قرار دارند یا از بافت جدا شده‌اند در چنین شرایطی جراحی بسیار سخت و خطرناک است. پزشک بیشترین میزان تومور را که ایمن است برمی‌دارد. حتی برداشتن بخشی از تومور مغزی می‌تواند به کاهش علائم و نشانه‌های شما کمک کند.
در نظر داشته باشید که جراحی برای برداشتن تومور مغزی خطراتی به همراه دارد، مانند عفونت و خونریزی همچنین جراحی بر روی یک تومور که به عصب چشم متصل می‌شود ممکن است ریسک از دست دادن بینایی را به همراه داشته باشد.
پرتو درمانی و عوارض آن :
از اشعه‌های ایکس یا پروتون‌ها به منظور کشتن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. اشعه نور خارجی می‌تواند تنها بر روی ناحیه‌ای از مغز شما متمرکز شود که تومور در آن واقع شده است و یا می‌تواند به کلی رویتمام مغز شما اعمال شود. یک فرم جدیدتر از پرتو درمانی با استفاده از پروتون است، برای استفاده در افراد مبتلا به تومور مغزی مورد مطالعه قرار گرفته است. یک فرم جدیدتر از پرتو درمانی با استفاده از تیره‌ای از پروتون است، برای استفاده در افراد مبتلا به تومور مغزی مورد مطالعه قرار گرفته است. پرتو درمانی با پروتون بسیار موثرتر از پرتو درمانی استاندارد با اشعه ایکس است و عوارض جانبی تشعشع درمانی به نوع و دوز تشعشع که شما دریافت می‌کنید بستگی دارد. عوارض جانبی مشترک در طول زمان، یا بلافاصله پس از تشعشع به وجود می‌آید، مانند خستگی، سردرد، از دست رفتن حافظه و خارش پوست سر.
رادیوتراپی:
ادیوتراپی عمل جراحی به سنتی نیست برعکس در این نوع از انواع متعددی از تشعشع استفاده می‌کنند تا یک شکل بسیار متمرکز از عملیات تشعشع برای کشتن سلول‌های تومور در یک ناحیه بسیار کوچک ایجاد شود. هر پرتو از تشعشع به طور خاص قدرتمند است، اما نقطه‌ای که همه تیرها با آن برخورد می‌کنند در تومور مغزی مقدار بسیار زیادی تشعشع دریافت می‌کند تا سلول‌های تومور را بکشد.انواع مختلفی از تکنولوژی مورد استفاده در رادیوتراپی برای انتقال تشعشع برای درمان تومورهای مغزی، مانند چاقو گاما یا شتاب ده خطی وجود دارد. رادیوتراپی معمولاً در یک درمان انجام می‌شود و در اغلب موارد می‌توانید همان روز به خانه بروید.
شیمی درمانی:
داروهای شیمی درمانی بسته به نوع سرطان به کار می‌روند. شیمی درمانی از داروها برای کشتن سلول‌های تومور استفاده می‌کند. شیمی درمانی را می‌توان به شکل قرص مصرف کرد و یا به رگ تزریق کرد (درون وریدی). شیمی درمانی اغلب برای درمان تومورهای مغزی مورد استفاده قرار می‌گیرد (تمودار)، که به عنوان یک قرص مصرف می‌شود.
عوارض جانبی شیمی درمانی:
شیمی درمانی می‌تواند موجب تهوع، استفراغ و ریزش مو شود. آزمایش‌های سلول‌های تومور مغزی شما می‌تواند مشخص کند که سلول‌های تومور مغزی شما می‌تواند شیمی درمانی شود یا خیر. نوع تومور مغزی نیز در تعیین این که آیا شیمی درمانی توصیه می‌شود یا خیر، مفید است. عوارض جانبی شیمی درمانی به نوع و مقدار دارویی که شما دریافت می‌کنید بستگی دارد.
درمان هدفمند دارویی:
درمان‌های هدفمند دارویی بر اختلالات خاصی که در سلول‌های سرطانی وجود دارد، متمرکز هستند با مسدود کردن این اختلالات، درمان‌های هدفمند دارویی می‌تواند باعث مرگ سلول‌های سرطانی شود.داروهای درمانی برای انواع خاصی از تومورهای مغزی در دسترس هستند، و بسیاری دیگر در انواع درمان‌ها بعد از این مورد انجام می‌شوند.
