همه چیز درباره سکته ایسکمیک

سکته ایسکمیک چیست؟

سکته ایسکمیک یا انسدادی به انگلیسی: Ischemic Stroke یکی از سه نوع سکته مغزی شایع است. همچنین به عنوان ایسکمی مغزی یا سکته انسدادی شناخته می‌شود.
این نوع سکته مغزی ناشی از انسداد در عروقی است که خون را به مغز می‌فرستند. این انسداد، جریان خون و اکسیژن را به مغز کاهش می‌دهد و منجر به آسیب یا مرگ سلول‌های مغزی می‌شود. اگر گردش خون دوباره به سرعت برقرار نشود، آسیب مغزی می‌تواند دائمی شود.
نوع دیگری از سکته مغزی، سکته هموراژیک (خونریزی) است که در آن رگ‌های خونی در مغز پاره می‌شوند و باعث خونریزی می‌شود. خونریزی باعث فشار آوردن به مغز، آسیب و یا کشتن سلول‌های آن می‌شود.
سومین نوع سکته مغزی، حملات ایسکمیک گذرا (TIA) است که همچنین به عنوان سکته خفیف یا موقت شناخته می‌شود. این نوع سکته مغزی ناشی از انسداد موقت یا کاهش جریان خون موقتی به مغز است. علائم آن معمولا به صورت خودبه خودی ناپدید می‌شوند.

علائم سکته ایسکمیک چیست؟

علائم خاص سکته مغزی ایسکمیک بستگی به منطقه‌ای از مغز دارد که آسیب دیده است. علائم عمومی که در اغلب سکته‌های مغزی ایسکمیک رایج هستند عبارتند از:
• مشکلات بینایی، مانند نابینایی در یک چشم و یا دوبینی
• ضعف یا فلج در اندام، که بسته به شریان آسیب دیده ممکن است یک یا هر دو طرف درگیر شده باشد
• سرگیجه
• بی حالی و گیجی
• از دست رفتن هماهنگی
• پایین افتادن یک طرف از صورت
هنگامی که علائم شروع می‌شود، اقدام به درمان در سریع‌ترین حالت ممکن ضروری است. در غیر این‌صورت باعث می‌شود که آسیب مغزی فرد دائمی شود.
اگر فکر می‌کنید کسی سکته کرده است، با استفاده از طریق راهنمای زیر فرد را ارزیابی کنید:
• صورت: آیا یک نیمه از صورت فرد پایین افتاده و به سختی آن را حرکت می‌دهد؟
• دست: اگر دست هایش را بالا ببرد آیا یکی از دست‌هایش به پایین می‌افتد؟ و یا بالا بردن دست‌ها برایش سخت باشد؟
• گفتار: آیا صحبت کردن فرد عجیب شده و یا کاملا نامفهوم صحبت می‌کند؟
• زمان: اگر پاسخ به هر یک از این سوالات بله باشد، وقت آن است که سریعا با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید!
اگر چه سکته خفیف برای مدت کوتاهی طول می‌کشد و معمولا به صورت خودبه خودی حل می‌شود، اما به مراجعه به پزشک نیاز دارد. این سکته خفیف می‌تواند نشانه ای از هشدار برای سکته مغزی ایسکمیک کامل باشد.

علت سکته ایسکمیک چیست؟

سکته مغزی ایسکمیک زمانی اتفاق می‌افتد که یک شریان که خون را به مغز می‌فرستد، توسط لخته شدن خون و یا ایجاد چربی مسدود می‌شود. این انسداد می‌تواند در گردن یا جمجمه ظاهر شود.
لخته‌ها معمولا در قلب شروع می‌شوند و از طریق سیستم گردش خون حرکت می‌کنند. یک لخته می‌تواند به صورت جداگانه از جایی کنده شود یا خودش در شریان ایجاد شود. هنگامی که این لخته یک شریان مغزی را مسدود می‌کند، مغز خون و اکسیژن را به اندازه کافی دریافت نمی‌کند و سلول‌هایش شروع به مردن می‌کنند.
سکته مغزی ایسکمیک ناشی از ایجاد چربی زمانی اتفاق می‌افتد که پلاک چربی از یک شریان جدا شود و به مغز برسد. پلاک همچنین می‌تواند در شریان هایی که خون را به مغز تحویل می‌دهند تشکیل شود و باعث ایجاد انسداد شریان‌ها و ایجاد سکته مغزی ایسکمیک شود.
ایسکمی کامل که یک نوع سکته شدیدتر از ایسکمی معمولی است، زمانی اتفاق می‌افتد که جریان اکسیژن به مغز به میزان قابل توجهی کاهش یا کاملا متوقف شود. این اتفاق معمولا توسط حمله قلبی ایجاد می‌شود، اما همچنین می‌تواند به علت سایر شرایط یا حوادث مانند مسمومیت با کربن مونواکسید باشد.

عوامل خطر سکته ایسکمیک چیست؟

شرایط سیستم گردش خون عامل اصلی خطر سکته مغزی ایسکمیک است. به این دلیل که آن‌ها خطر ابتلا به لخته‌شدن یا رسوبات چربی را افزایش می‌دهند. این شرایط عبارتند از:
• فشار خون بالا
• آترواسکلروز
• کلسترول بالا
• فیبریلاسیون دهلیزی
• حمله قلبی گذشته
• کم خونی داسی شکل
• اختلالات لخته شدن خون
• نقص مادرزادی قلب
سایر عوامل خطر عبارتند از:
• دیابت
• سیگار کشیدن
• داشتن اضافه وزن، به خصوص اگر چربی زیادی در شکم دارید
• استفاده از مشروبات الکلی
• استفاده از داروهای خاص مانند کوکائین و متامفتامین
سکته مغزی انسدادی در افرادی که سابقه خانوادگی سکته مغزی دارند یا قبلا سکته مغزی داشته است، بیشتر است. مردان بیشتر از زنان سکته مغزی انسدادی دارند. خطر سکته با سن نیز افزایش می‌یابد.
سکته ایسکمی چطور تشخیص داده می‌شود؟
پزشک معمولا می‌تواند از یک معاینه فیزیکی همراه با بررسی سابقه خانوادگی برای تشخیص سکته مغزی ایسکمیک استفاده کند. بر اساس علائم بیمار، پزشک همچنین می‌تواند اطلاعاتی راجع به جایی که انسداد وجود دارد، دریافت کند.
اگر بیمار علائمی از قبیل گیجی و گفتار ناواضح داشته باشد، پزشک ممکن است آزمایش قند خون را انجام دهد. این آزمایش به این دلیل است که گیجی و گفتار ناواضح بیانگر نشانه‌های کاهش شدید قند خون است.
یک CT اسکن مغزی نیز می‌تواند به تشخیص سکته مغزی ایسکمیک از بیماری‌های دیگر مانند سکته هموراژیک (خونریزی) یا تومور مغزی کمک کند.
هنگامی که پزشک شما سکته مغزی ایسکمیک را تشخیص داده، سعی خواهد کرد هنگام شروع آن و علت اصلی آن را تشخیص دهد. MRI بهترین راه برای تعیین زمانی که سکته مغزی ایسکمیک آغاز شده است می‌باشد.
آزمایشات مورد استفاده برای تعیین علت اصلی سکته شامل موارد زیر می‌باشد:
• نوارقلب یا الکتروکاردیوگرامECG یا EKG برای آزمایش ریتم‌های غیر طبیعی قلب
• اکوقلب (اکوکاردیوگرافی) برای بررسی لخته‌ها و ناهنجاری‌های قلب
• آنژیوگرافی برای دیدن اینکه چه شریان‌هایی مسدود شده‌اند و انسداد چقدر شدید است
• آزمایش خون برای تعیین مشکلات کلسترول خون و…

درمان سکته ایسکمی چیست؟

اولین هدف درمان، بازگرداندن تنفس، ضربان قلب و فشار خون به حالت طبیعی است. در صورت لزوم، پزشک سعی می‌کند فشار خون را در مغز با دارو کاهش دهد.
درمان اصلی سکته مغزی ایسکمیک، تزریق داخل وریدی فعال کننده پلاسمینوژن بافت (tPA) است، که لخته‌ها را حل می‌کند. زمانی که در عرض چهار ساعت و نیم از شروع سکته مغزی گذشته است استفاده از tPA بسیار موثر است. این دارو نمی‌تواند پس از پنج ساعت پس از شروع سکته مغزی داده شود.
از آنجا که tPA می‌تواند منجر به خونریزی شود، اگر سابقه‌ای از موارد زیر دارید نمی‌توانید آن را مصرف کنید:
• سکته هموراژیک
• خونریزی در مغز
• جراحی اخیر یا ضربه به سر
همچنین کسانی که داروی ضدانعقاد خون مصرف می‌کنند نمی‌توانند براحتی از این دارو استفاده کنند.
اگر tPA کار نکند، لخته‌ها می‌توانند از طریق جراحی برداشته شوند. از بین بردن لخته توسط جراحی می‌تواند تا ۲۴ ساعت پس از شروع علائم سکته مغزی انجام شود.
درمان‌های دراز مدت شامل آسپرین (بایر) یا داروی ضد انعقاد خون برای جلوگیری از لخته شدن بیشتر است.
اگر سکته ایسکمیک ناشی از یک بیماری مانند فشار خون بالا یا آترواسکلروز باشد، برای درمان سکته نیاز به درمان این موارد دارید. به عنوان مثال، پزشک ممکن است یک استنت را برای باز کردن یک شریان کوچک که توسط پلاک چربی بسته شده است در رگ قرار دهد.
پس از سکته مغزی ایسکمی، شما باید برای مدت حداقل چند روز در بیمارستان بمانید. اگر سکته مغزی موجب فلج شدن یا ضعف شدید شود، ممکن است نیاز به توانبخشی برای بازگرداندن توانایی‌های از دست رفته داشته باشید.
توانبخشی شامل کادر گفتاردرمانی، فیزیوتراپی، کاردرمانی و ارتز پروتز می‌باشد.

بهبودی و بازگشت به زندگی سکته ایسکمی چگونه است؟

توانبخشی اغلب برای بازیابی توانایی صحبت کردن، مهارت‌های حرکتی و هماهنگی ضروری است. گفتاردرمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی نیز برای کمک به بازگرداندن دیگر عملکردهای از دست رفته مفید هستند.
افراد جوان و افرادی که شروع به بهبود سریع می‌کنند، به احتمال زیاد عملکرد بیشتری خواهند داشت.
داشتن یک سکته مغزی ایسکمیک شما را در معرض خطر بیشتری برای سکته دیگری در آینده قرار می‌دهد. اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری، مانند ترک سیگار، بخش مهمی از بهبودی طولانی مدت است.
آینده‌ی سکته ایسکمی چیست؟
سکته مغزی ایسکمی یک بیماری جدی است و نیاز به درمان سریع دارد. با این حال با درمان صحیح، اکثر افراد مبتلا به سکته مغزی ایسکمیک می‌توانند عملکرد کافی را برای انجام نیازهای اولیه خود داشته باشند.
دانستن علائم سکته مغزی ایسکمیک می‌تواند به نجات جان شما یا زندگی دیگران کمک کند.