نورالژی چیست
نورالژی نوعی درد کوبنده، سوزشی و غالباً شدید است که بدلیل تحریک یا آسیب دیدگی عصب ایجاد می‌شود. این درد چندین عامل از جمله موارد زیر داشته و می‌تواند عصب هر نقطه از بدن را تحت تأثیر قرار دهد:
- سال‌خوردگی
- بیماری‌هایی مانند دیابت یا مولتیپل اسکلروزیس
- عفونت مانند زونا
درمان درد نورالژی به علت بستگی آن دارد.
انواع نورالژی
نورالژی پست هرپتیک
این نوع نورالژی عارضه زونا بوده و در هر نقطه از بدن رخ می‌دهد.
زونا یک عفونت ویروسی است و بثورات و تاول دردناک از مشخصه‌های آن است.
نورالژی می‌تواند در نقطه شیوع زونا ظاهر شود.
این درد خفیف، شدید و مداوم یا متناوب بوده و گاهی ماه‌ها یا سال‌ها ادامه خواهد داشت.
در برخی موارد درد قبل از بثورات ظاهر شده و از آنجا که این مشکل همیشه در امتداد یک عصب رخ می‌دهد معمولاً تنها در یک طرف بدن ایجاد می‌شود.
نورالژی تری ژمینال
این نوع نورالژی با درد عصب تری ژمینال که از مغز بصورت شاخه‌ای در نقاط مختلف صورت پخش می‌شود در ارتباط است.
این درد می‌تواند در اثر فشار رگ خونی بر روی عصب در محل برخورد با ساقه مغز ایجاد شود.
این نوع نورالژی به دلیل مولتیپل اسکلروزیس، آسیب به عصب یا دلایل دیگر نیز ایجاد خواهد شد.
نورالژی تری ژمینال معمولاً باعث ایجاد درد شدید و مکرر در یک طرف صورت شده و در افراد بالای ۵۰ سال شایع‌تر است.
نورالژی عصب زبانی حلقی
درد عصب زبانی حلقی که در گلو قرار گرفته است زیاد شایع نیست. این نوع نورالژی باعث ایجاد درد در گردن و گلو می‌شود.
علل نورالژی
علت برخی از دردهای عصبی به طور کامل مشخص نیست.
گاهی در اثر صدمه یا آسیب دیدگی عصب، فشار بر روی عصب یا تغییر در عملکرد اعصاب درد عصبی داشته و گاهی نیز این درد علتی نخواهد داشت.
عفونت
عفونت می‌تواند اعصاب را تحت تأثیر قرار دهد.
به عنوان مثال علت نورالژی پست هرپتیک زونا یا عفونت ناشی از ویروس آبله مرغان است و احتمال ابتلا به این عفونت با بالا رفتن سن افزایش می‌یابد.
گاهی نیز عفونت در یک قسمت خاص از بدن بر روی یک عصب نزدیک تأثیر می‌گذارد.
به عنوان مثال اگر در دندان عفونت داشته باشید احتمالاً بر روی عصب تأثیر گذاشته و منجر به درد خواهد شد.
مولتیپل اسکلروزیس
مولتیپل اسکلروزیس نوعی بیماری است که در اثر خراب شدن میلین یا پوشش اعصاب ایجاد می‌شود.
نورالژی تری ژمینال در افراد مبتلا به ام اس رخ می‌دهد.
فشردگی اعصاب
فشار یا فشردگی اعصاب گاهی منجر به نورالژی می‌شود. این فشار می‌تواند توسط یکی از موارد زیر ایجاد شود:
- استخوان
- رباط
- رگ خونی
- تومور
فشار ناشی از یک رگ خونی متورم از دلایل شایع نورالژی تری ژمینال است.
دیابت
بسیاری از افراد مبتلا به دیابت مشکلات عصبی از جمله نورالژی دارند.
گلوکز اضافی در جریان خون می‌تواند به اعصاب آسیب برساند.
این آسیب بیشتر در دست‌ها، بازوها و پاها دیده می‌شود.
علل کمتر شایع
اگر علت نورالژی عفونت، بیماری ام اس، دیابت یا فشردگی عصب نباشد احتمالاً یکی از موارد کمتر شایع زیر خواهد بود:
- بیماری مزمن کلیوی
- داروهای تجویز شده برای سرطان
- مصرف آنتی بیوتیک های فلوروکینولون برای درمان برخی عفونت‌ها
- تروما مانند جراحی
- تحریک شیمیایی
چه موقع باید به دنبال کمک پزشکی باشید
درد نورالژی معمولاً شدید و گاهی اوقات ناتوان کننده است.
در صورت داشتن چنین دردی باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
اگر مشکوک به زونا هستید نیز لازم است به پزشک مراجعه کنید.
زونا علاوه بر نورالژی باعث ایجاد بثورات و تاول قرمز شده که معمولاً در کمر یا شکم دیده می‌شوند اما می‌توانند روی گردن و صورت نیز ظاهر شوند.
بیماری زونا باید برای جلوگیری از عوارض در اسرع وقت درمان شود.
این عوارض می‌توانند شامل نورالژی پست هرپتیک باشند که منجر به بروز دردی ناتوان کننده و مادام العمر می‌شود.
انتظاراتی که در زمان ملاقات با پزشک می‌توان داشت
هنگامی که بدلیل نورالژی به پزشک مراجعه کنید از شما سؤالاتی درباره علائم پرسیده می‌شود.
پزشک از شما می‌خواهد درد را توصیف کنید و به او بگویید چه مدت این مشکل را داشته‌اید.
همچنین باید اطلاعاتی از جمله داروهای مصرفی و سایر موارد پزشکی را در اختیار او قرار دهید.
دلیل ارائه این اطلاعات این است که نورالژی می‌تواند نشان دهنده اختلال دیگری مانند دیابت، ام اس یا زونا باشد.
همچنین پزشک در صورت امکان برای تعیین محل درد و عصب ایجاد کننده آن معاینه فیزیکی انجام می‌دهد.
گاهی نیز لازم است دندان‌های خود را بررسی کنید.
به عنوان مثال اگر درد در صورت شما باشد پزشک برای رد سایر علل احتمالی دندان مانند آبسه معاینه دندانپزشکی را توصیه خواهد کرد.
پزشک گاهی برای یافتن علت اصلی درد آزمایشاتی خاص تجویز می‌کند.
برای بررسی سطح قند خون و عملکرد کلیه لازم است نمونه خون گرفته شود.
آزمایش تصویربرداری رزونانس مغناطیسی می‌تواند به پزشک در تشخیص ابتلای فرد به ام اس کمک کند.
آزمایش سرعت هدایت عصبی که سرعت حرکت سیگنال‌ها در اعصاب را نشان می‌دهد نیز می‌تواند آسیب عصبی را مشخص کند.
درمان نورالژی
در صورتی که پزشک بتواند علت نورالژی را مشخص کند هدف درمان از بین بردن علت اصلی خواهد بود.
اگر علت اصلی پیدا نشود درمان بر کاهش درد متمرکز خواهد شد.
درمان‌های بالقوه شامل موارد زیر هستند:
- جراحی برای کاهش فشردگی عصب
- کنترل بهتر سطح قند خون در افراد مبتلا به نورالژی ناشی از دیابت
- فیزیوتراپی
- بلوک عصبی که نوعی تزریق به یک عصب یا گروه عصبی خاص است و هدف آن خاموش کردن سیگنال های درد و کاهش التهاب است.
- داروهایی برای تسکین درد
داروهای تجویزی شامل موارد زیر خواهند بود:
- داروهای ضد افسردگی مانند آمی تریپتیلین یا نورتریپتیلین که در درمان درد عصبی مؤثر هستند.
- داروهای ضد تشنج مانند کاربامازپین که برای درمان نورالژی تری ژمینال مفید هستند.
- مصرف کوتاه مدت داروهای مسکن مخدر مانند کدئین
- کرم‌های موضعی کپسایسین
چشم انداز
هیچ درمانی برای نورالژی وجود ندارد اما می توان به بهبود علائم کمک کرد. برخی از انواع نورالژی با گذشت زمان بهبود می‌یابند.