بیماری های مفصلی چیست و چگونه رخ می دهد؟
مفصل محلی است که استخوانها در کنار یکدیگر قرار میگیرند و از مهمترین وظایف آن میتوان به حرکت راحتتر استخوانها اشاره کرد. به گونه میتوان گفت استخوانبندی انسان یکپارچه نیست و بلکه ها در جاهایی به هم وصل میشود که به آنها مفصل میگویند. مفصلها شامل سطوح غضروفی هستند که نقش کاهش اصطکاک را بازی میکند.
مفصل قسمتی از سیستم حرکتی بدن است که فعالیت زیادی دارد و به دلیل وجود همین فعالیت سریعتر و زودتر از سایر قسمتهای مفصل دچار اختلال در عملکرد میشود.
آسیب دیدن غضروف مفصلی از شایع ترین دلایل آسیب دیدگی مفصل و به دنبال آن بیماری مفصلی است که به دنبال حوادثی همچون تصادفات رانندگی، زمین خوردن و سقوط از ارتفاع، عفونت مفصل رخ میدهد.
البته برخی عوامل و فاکتورهای خطرساز هستند که ریسک ابتلا به بیماریهای مفصلی را افزایش میدهد:
– سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری فامیلی
– بالا رفتن سن
– جنسیت (زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری مفصلی قرار دارند)
– آسیب دیدگی قبلی مفصل
– وارد شدن فشار اضافه به مفصل در اثر چاقی
– مشاغل سنگین و خاص
آرتریت یا التهاب مفصل
به التهاب یک یا چند مفصل آرتریت میگویند. آرتریت یا ورم مفاصل یک بیماری خاص نیست بلکه شامل انواع مختلفی از بیماریهای است که مشخصه همه آنها ملتهب شدن مفصل است. همانطور که اشاره شد بیماری آرتریت به انواع مختلفی تقسیم میشود که از شایع ترین آنها میتوان به:
آرتریت عفونی
آرتریت روماتوئید
لوپوس
آرتریت پسوریاتیک
بیماری آرتروز یا ساییدگی مفصل
با افزایش سن غضروفها نیز دچار فرسودگی و پیری میشوند که در این صورت گفته میشود بیماری آرتروز رخ داده است. از اصلی ترین ویژگیهای بیماری آرتروز از بین رفتن غضروف مفصلی است. آرتروز یا استئوآرتریت از شایع ترین انواع بیماریهای مفصلی که بیشتر مفصل بزرگ از جمله لگن و زانو را درگیر میکند.
بیماریهای مفصلی با چه نشانههایی همراه هستند؟
علائم و نشانههای بیماریهای مفصلی بسته به نوع و شدت آن متفاوت است. برای مثال ممکن است در یک دوره ای به صورت خود به خود ظاهر شده و سپس برطرف شود. و یا بیماری آرتریت روماتوئید که یکی از انواع بیماریهای مفصلی است از خصوصیاتی برخوردار است که آن را از سایر بیماری های مفصلی متمایز میکند.
از شایع ترین علائم و نشانههای بیماریهای مفصلی میتوان به:
درد مفصل
عموما اغلب بیماریهای مفصلی میتوانند باعث درد مفصل شوند. به گونهای میتوان گفت درد مفصل یکی از رایج ترین علائم بیماریهای مفصلی است که این درد بسته به نوع بیماری و آسیب دیدگی مفصل متفاوت است. همچنین در برخی بیماریها در کنار درد مفصل، درد عضلانی و درد های استخوانی نیز مشاهده میشود.
البته همیشه دردهای مفصل نشانه بیماری مفصلی نیست بلکه برخی مشکلات استخوان از جمله کشیدگی رباط، بیماری بورسیت، تاندونیت نیز در بروز این نوع درد ها دخیل هستند.
سفت و خشکی مفصل
به محدودیت در حرکت مفصل را خشکی مفصل میگویند. خارج شدن غضروف و مایع مفصلی از محل اصلی خود از مهمترین دلایل خشکی مفصل است که در طی آن دامنه حرکتی بیمار محدود میشود. نقرس، آرتریت روماتوئید، آرتروز از شایع ترین بیماریهای مفصلی هستند که موجب خشکی و اختلال در حرکت دادن مفصل میشود.
تورم مفصل
به بزرگ شدن و افزایش حجیمی که مفصل در آن قرار دارد را تورم مفصل میگویند. افزایش مقدار مایع مفصل از شایع ترین علت بروز تورم مفصل است که عموما به دنبال اختلالاتی همچون آرتریت رخ میدهد. در برخی مواقع ممکن است بیمار در کنار تورم مفصل، قرمزی و گرمایی را در محل مفصل ملاحظه کند.
آیا بیماریهای مفصلی قابل درمان هستند؟
متاسفانه باید گفت هنوز برای درمان برخی از بیماریهای مفصلی از جمله آرتریت، روماتیسم، درمان کامل و شفافی کشف نشده است. اما به کمک برخی روشهای درمانی میتوان دردهای حاصل از این بیماری را کاهش داد و انعطاف پذیری و حرکت را به مفصل بازگردانند. این درمانها شامل:
درمان خانگی بیماریهای مفصلی
همان طور که اشاره شد روش قطعی برای درمان بیماریهای مفصلی وجود ندارد اما به کمک برخی روشها می توان از شر دردها و علائم آن خلاص شد. یکی از موثرترین روشها در درمان بیماریهای مفصلی، درمان خانگی و تغییر در سبک زندگی است که در بهبود دردهای ناشی از بیماریهای مفصلی بسیار به شما کمک میکند. این روشها شامل:
استراحت دادن به مفصل
کم کردن وزن بدن به منظور کاهش فشار وارده بر مفصل
استفاده از کمپرسهای گرم و سرد برای کاهش درد و گرفتگی عضلات
انجام تمرینات و حرکات ورزشی به منظور تقویت ماهیچهها
استفاده از عصا و وسایل کمکی برای کاهش دردهای مفصلی
دارو درمانی
استامینوفن، مسکنهای قویتر، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی از رایجترین داروها برای کاهش درد ناششی از بیماریهای مفصلی میباشند.
اینگونه دردها میتوانند درد و التهاب را تا حد زیادی کاهش دهند. البته بیماران باید توجه داشته باشند مصرف بیش از حد این داروها ممکن است با عوارضی همچون ناراحتی معده، مشکلات قلبی، خونریزی و مشکلات کبدی همراه باشد.
مگنت تراپی
مگنت تراپی یا مغناطیس درمانی یکی از روشهای درمانی ایمن و کم عارضه مورد استفاده در فیزیوتراپی است که موجب تسکین درد و تسریع روند بهبودی بدن و ترمیم آسیبهای مفصلی میشود.
مگنت تراپی با استفاده از امواج مغناطیسی و تاثیر بر بافت های آسیب دیده مفصل موجب کاهش درد بیمار میشود.
لیزر درمانی
لیزردرمانی درد و تورم مفصل های آسیب دیده را کاهش میدهد و همچنین برای بیماران مبتلا به آرتروز که دچار ساییدگی شده اند نیز میتواند بسیار تاثیرگذار باشد.